Abdullah Khan madrassa - gp
- Auteur:
- chris cambré
- Onderwerp:
- Meetkunde
De Abdullah Khan madrassa (1598-99) ligt buiten de stadsmuren van Bukhara, zuid-westelijk van de Registan. Ze vormt een duo met de Madari Khan madrassa. Beide liggen recht tegenover elkaar en werden beide gebouwd door Abdullah Khan II, de laatste heerser van Bikhara van dynastie van de Shayabanieten.
Opvallend is de geometrische decoratie van de portiek, die er heel anders uitziet dan de patronen die doorgaans bulken van de sterren.
Op het eerste zicht krijg je kop noch staart aan het patroon en toch is het gewoon opgebouwd uit slechts drie types veelhoeken: tienhoeken, vijfhoeken en tonvormige zeshoeken.
Meer zelfs, dit schema van veelhoeken is niet eens uniek en je komt het ook tegen in het patroon op het zwik van de oostelijke iwan langs de kant van het binnenplein van de Kalon moskee.
Merkwaardig is dat beide patronen op het eerste zicht niets gemeen hebben. Het is een mooie illustratie dat de veelhoeken weliswaar een kader scheppen voor een patroon, maar dat daarbinnen nog een brede waaier van variatiemogelijkheden overblijft.
Zoom je in op het patroon dan merk je dat er helemaal geen moeite gedaan wordt om door kleurverschillen of bloemvormige opvullingen sterrenfiguren te construeren. Binnen alle veelhoeken staan gelijkaardige motiefjes zodat het geheel overkomt als een verwarrend zootje. Toch is het vernuftiger gemaakt dan het op het eerste zicht lijkt.
Reconstrueer je de lijnen binnen de veelhoeken dan merk je:
- In de vijfhoeken worden middens van lijnstukken verbonden met hoekpunten.
- De lijnen binnen de vijfhoeken worden doorgetrokken naar de tienhoeken en de tonvormige zeshoeken.
- In de tonvormige zeshoeken creëren deze een onregelmatige twaalfhoekige vorm gecreëerd.
- In de tienhoeken creëren de doorlopende lijnen een eerste stervorm (blauw in onderstaand applet). Binnen deze eerste ster wordt vanuit de binnenste hoekpunten een tweede ster gecreëerd (purper).
- Deze stervormen creëren gebiedjes met een eigen symmetrie waarbinnen blokvormige motiefjes geplaatst worden en plots krijgt het decoratieve patroon een logische opbouw.