Α'Λυκ-Κεφ1 Μετρήσεις- Σφάλμα Παράλλαξης 1 - Ρολόι
Σταματήστε τον λεπτοδείκτη τού ρολογιού στην επιθυμητή θέση πατώντας "Παύση". Προσπαθήστε να αναγνώσετε ορθά τον αριθμό των λεπτών, αρχικά χωρίς να περιστρέψετε το ρολόι και κατόπιν πατώντας το κουμπί "Οπτική Γωνία κάθετη στο καντράν".
- Τι παρατηρείτε; Είναι σημαντική η οπτική γωνία υπό την οποία παρατηρούμε το ρολόι για τη λήψη μετρήσεων;
- Πώς εξυπηρετεί το κατοπτρικό είδωλο στην ακριβέστερη ανάγνωση τής ένδειξης τού λεπτοδείκτη;
Σφάλμα Παράλλαξης σε Αναλογικές Ενδείξεις
Όταν η μέτρηση γίνεται με αναλογικό όργανο (δηλαδή όργανο με βελόνα και καντράν) - εν αντιθέσει με ένα ψηφιακό όργανο μέτρησης - η ακριβής ανάγνωση της ένδειξης εξαρτάται, όχι μόνο από την ίδια τη θέση της βελόνας, αλλά και από τη θέση του ματιού του παρατηρητή. Αν το μάτι δε βρίσκεται κάθετα στο επίπεδο του καντράν και ευθυγραμμισμένο με τη βελόνα, τότε η βελόνα φαίνεται σε διαφορετική θέση πάνω στην κλίμακα. Το σφάλμα αυτό ονομάζεται σφάλμα παράλλαξης. Πρόκειται για ένα συστηματικό σφάλμα μέτρησης, επειδή οφείλεται σε λανθασμένη γεωμετρική γωνία παρατήρησης και όχι σε τυχαίες διακυμάνσεις.
Ο ρόλος του κατόπτρου: Οι κατασκευαστές οργάνων φροντίζουν να ενσωματώνουν μηχανισμούς (π.χ. κάτοπτρο) που καθοδηγούν τον χρήστη στην ορθή θέση. Συγκεκριμένα, για την αποφυγή τού σφάλματος παράλλαξης, τα περισσότερα ακριβή αναλογικά όργανα διαθέτουν λεπτό καθρεφτάκι (κάτοπτρο) κάτω από τη βελόνα. Ο σωστός τρόπος ανάγνωσης είναι όταν ο παρατηρητής ρυθμίζει τη θέση του ματιού του έτσι ώστε να μη βλέπει το είδωλο της βελόνας στο κάτοπτρο. Όταν η βελόνα και το κατοπτρικό είδωλό της συμπίπτουν, τότε το μάτι βρίσκεται ακριβώς στην κατακόρυφη ευθεία της βελόνας και η ανάγνωση είναι ακριβής.
Παράδειγμα με προσομοίωση.
Στην προσομοίωση ανάγνωσης ένδειξης αναλογικού ρολογιού:
Αν το μάτι τοποθετηθεί λοξά, το είδωλο της βελόνας φαίνεται μετατοπισμένο και η ένδειξη "διαβάζεται" σε λάθος θέση. Αν το μάτι τοποθετηθεί σωστά, το είδωλο εξαφανίζεται πίσω από τη βελόνα και η μέτρηση είναι αξιόπιστη.